Στον πλανήτη έχουν καταγραφεί περίπου 550 είδη επιμυών και 150 είδη μυών. Από αυτά, μόνο τρία είδη συμβιώνουν με τον άνθρωπο, μοιράζοντας την τροφή του και προκαλώντας προβλήματα σε οικιακούς και επαγγελματικούς χώρους. Αυτά είναι:
- Rattus norvegicus (φαιός επιμύς ή νορβηγικός επίμυς).
- Rattus rattus (μαύρος επιμύς ή καραβίσιος).
- Mus musculus (μυς ο οικόσιτος).
Οι επιμύες και οι μύες είναι παμφάγα ζώα, με ιδιαίτερη προτίμηση στα δημητριακά και τα προϊόντα τους. Ωστόσο οι μύες που ζουν σε ψυγεία μπορούν να τραφούν με κρέας.
Η ανάγκη τους για νερό ποικίλλει:
- Οι μύες μπορούν να επιβιώσουν για μεγάλα διαστήματα χωρίς πρόσβαση σε νερό, εφόσον οι τροφές που καταναλώνουν έχουν υγρασία 10-14%.
- Αντίθετα, οι επιμύες χρειάζονται συνεχή πρόσβαση σε νερό για να επιβιώσουν.
Οι επιμύες και οι μύες παρουσιάζουν διαφορές στην αντοχή στο ψύχος και στις ικανότητες κίνησης:
- Αντοχή στο ψύχος: Οι μύες είναι ανθεκτικότεροι από τους επιμύες. Μπορούν να γεννήσουν και να μεγαλώσουν τα μικρά τους σε ακραίες συνθήκες, ακόμα και μέσα σε σφάγια αποθηκευμένα σε ψυγεία.
- Ικανότητες στα άλματα:
- Rattus norvegicus μπορεί να πηδήξει λίγο πάνω από 60 cm.
- Rattus rattus έχει ελαφρώς καλύτερες επιδόσεις.
- Mus musculus δεν ξεπερνά τα 25 cm.
- Αναρρίχηση: Και τα τρία είδη είναι εξαιρετικοί αναρριχητές, με τον Mus musculus να ξεχωρίζει, καθώς μπορεί να σκαρφαλώσει σε κατακόρυφους τοίχους από τούβλα και να εισέλθει σε κτίρια μέσω εξαεριστήρων ή μικρών ανοιγμάτων.
Η μυοκτονία αποτελεί μια πολυσύνθετη και απαιτητική διαδικασία, που απαιτεί εξειδικευμένη γνώση και συστηματική προσέγγιση για την εξάλειψη των τρωκτικών και την προστασία της δημόσιας υγείας. Το πρώτο βήμα περιλαμβάνει τη λεπτομερή αξιολόγηση των κτιριακών εγκαταστάσεων και του περιβάλλοντος χώρου, ώστε να εντοπιστούν πιθανά σημεία πρόσβασης ή δραστηριότητας των τρωκτικών, όπως πληγές στον τοίχο, ανοίγματα εξαερισμού ή σημεία συγκέντρωσης τροφής.
Βήματα Μυοκτονίας:
1. Εκτίμηση Πληθυσμού & Συμπεριφοράς Τρωκτικών:
Εξετάζεται ο αριθμός των τρωκτικών, ο τρόπος που κινούνται στον χώρο και οι πιθανές πηγές τροφής και νερού. Η εξάλειψη αυτών των πηγών είναι κρίσιμη για τον περιορισμό της εξάπλωσης.
2. Επιλογή & Τοποθέτηση Δολωμάτων:
Η δόλωση πραγματοποιείται με εξειδικευμένα τρωκτικοκτόνα δολώματα, τα οποία τοποθετούνται σε στρατηγικά σημεία, βάσει της εκτίμησης του χώρου και του πληθυσμού. Ιδιαίτερη προσοχή δίνεται σε χώρους τροφίμων, αποθήκες και κατοικημένες περιοχές, όπου χρησιμοποιούνται ειδικοί σταθμοί δόλωσης για μέγιστη ασφάλεια.
3. Καταγραφή & Παρακολούθηση:
Τα σημεία δόλωσης καταγράφονται τοπογραφικά και αριθμούνται για να διασφαλιστεί η παρακολούθηση της αποτελεσματικότητας και η ασφάλεια της εφαρμογής. Με αυτόν τον τρόπο, η μυοκτονία γίνεται συστηματική και εξασφαλίζεται η μακροχρόνια προστασία του χώρου.
Κίνδυνοι από Ποντίκια & Αρουραίους
Η παρουσία τρωκτικών, όπως ποντικών και αρουραίων, εγκυμονεί σοβαρούς κινδύνους για τη δημόσια υγεία και την ασφάλεια των χώρων:
- Μεταφορά Παθογόνων: Τα τρωκτικά είναι φορείς μικροοργανισμών, όπως σαλμονέλα, παράσιτα (π.χ. Hymenolepis diminuta) και λεπτόσπειρες, μολύνοντας τρόφιμα και χώρους.
- Ρύπανση Τροφίμων: Τα κόπρανα, τα ούρα, οι τρίχες και το σμήγμα των τρωκτικών καθιστούν τα τρόφιμα ακατάλληλα για κατανάλωση ή μειώνουν την εμπορική τους αξία.
- Κατανάλωση Τροφίμων: Ένας αρουραίος καταναλώνει περίπου 28 γραμμάρια τροφής ημερησίως, ενώ ένας ποντικός 3-4 γραμμάρια.
- Καταστροφή Συσκευασιών: Οι ζημιές στη συσκευασία αυξάνουν το κόστος επανασυσκευασίας, υπερβαίνοντας συχνά την αξία των κατεστραμμένων τροφίμων.
- Φθορές σε Καλώδια & Υποδομές: Τα τρωκτικά μπορούν να προκαλέσουν βραχυκυκλώματα, διακοπή ρεύματος, πυρκαγιές ή πλημμύρες, ροκανίζοντας ηλεκτρικά καλώδια και αγωγούς.
Πρόληψη της Εγκαταστάσεως και του Πολλαπλασιασμού των Τρωκτικών
α. Σωστή Κατασκευή και Συντήρηση Κτιρίων
Για την πρόληψη της εισόδου τρωκτικών, η σωστή κατασκευή και συντήρηση των κτιρίων είναι απαραίτητη. Βασικά μέτρα περιλαμβάνουν:
- Εξάλειψη ανοιγμάτων: Όλα τα ανοίγματα, τρύπες ή κοιλότητες που μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως είσοδοι, δίοδοι ή φωλιές πρέπει να σφραγίζονται.
- Συντήρηση αποχετεύσεων: Οι αποχετεύσεις πρέπει να ελέγχονται τακτικά και να προφυλάσσονται με κατάλληλες σχάρες.
- Αντιμετώπιση φθορών: Φθαρμένα δικτυωτά ανοίγματα, χαλαρές πόρτες, φθαρμένα κατώφλια, ψευδοροφές και κούφια δάπεδα αποτελούν συνήθη σημεία εισόδου τρωκτικών.
β. Τάξη και Καθαριότητα
Η τάξη και η καθαριότητα αποτελούν βασικά στοιχεία για την αποφυγή προσέλκυσης τρωκτικών:
- Απομάκρυνση άχρηστων αντικειμένων: Τα αντικείμενα που δεν χρησιμοποιούνται πρέπει να απομακρύνονται από γωνίες και να μην παραμένουν ακίνητα για πάνω από 1-2 εβδομάδες.
- Ορθή αποθήκευση: Τα κιβώτια πρέπει να στοιβάζονται σε απόσταση τουλάχιστον 60 cm από τους τοίχους, καθώς τα τρωκτικά αποφεύγουν να διασχίζουν ανοιχτούς χώρους.
- Καθαριότητα περιβάλλοντος χώρου: Τα απορρίμματα και παρατημένα αντικείμενα πρέπει να απομακρύνονται άμεσα.
γ. Στέρηση Μέσων Διαβίωσης
Τα τρωκτικά χρειάζονται τροφή, νερό και καταφύγιο για να επιβιώσουν. Γι’ αυτό:
- Ασφαλής αποθήκευση τροφίμων: Δημητριακά, ξηροί καρποί και λιπαρές ουσίες πρέπει να φυλάσσονται σε καλά κλεισμένους μεταλλικούς περιέκτες.
- Περιορισμός πρόσβασης σε νερό: Οποιαδήποτε πηγή νερού πρέπει να αποκλείεται.
Ιδιότητες Μυοκτόνων Φαρμάκων
Τα μυοκτόνα φάρμακα είναι ειδικά σχεδιασμένα για την αποτελεσματική καταπολέμηση τρωκτικών και διαθέτουν τα εξής χαρακτηριστικά:
- Ευκολία στη χρήση: Προσελκύουν τρωκτικά που έχουν αναπτύξει ανθεκτικότητα (μιθριδατισμός).
- Ισχυρή δράση: Μικρές δόσεις είναι αρκετές για την εξόντωση.
- Καθυστερημένη δράση: Το φάρμακο δρα μέσα σε 3-4 ημέρες, αποφεύγοντας την «καχυποψία δολώματος».
- Μουμιοποίηση: Το τρωκτικό ψοφά μακριά από το χώρο και δεν αναδίδει οσμές.
- Αντοχή σε εξωτερικούς παράγοντες: Δεν επηρεάζονται από την υγρασία ή τον αέρα.